Kentleşme ve Planlama Komitesi
Kent ve çevre sorunları, her zaman Mimarlar Odası’nın önemli çalışma alanlarından birini oluşturmuş; bu çerçevede, kontrolsüz kentleşmenin, gerçek anlamda bir planlama politikasının eksikliğinin ve kentsel rantların ulaştığı boyutların yarattığı kentsel sorunlar çalışma programlarında öncelikli olarak yer almıştır. 1950’li yıllardan bu yana yaşanan bu sorunlar, yaşanan küreselleşme süreciyle birlikte yeni bir ivme ve içerik kazanmış; kentsel ve çevresel sorunlar artık yerel olmaktan çıkarak küresel sorunlar haline gelmiştir. Kentler hızla kimliklerini yitirmekte, bir örnekleşmekte; bunun yanı sıra da, kentliler arasında sosyal sınıflara dayalı bir mekânsal farklılaşma ve kopukluk yaşanmaktadır.
Bu çerçevede, 1980’lerin başından bu yana İstanbul’da yaşanan kentsel gelişme, ciddi biçimde kaygı vericidir. Büyük kısmı kaçak oluşmuş bir varoşlar cenneti olan kentte, planlı alanlarda yaşanan gelişme de, planlamayı ciddi biçimde sorgulamayı gerektirecek ölçüde çarpık ve hukuk dışı oluşmaktadır. Planlamadan anlaşılan, yapılmak istenen ya da yapılmasına karar verilen her mekânsal kullanımın prosedür gereği kâğıda döküldüğü bir sürece dönüşmüştür. Kent bütünden kopuk parçacıl bir planlama yaklaşımının egemen olduğu, “plan yerine proje” yaklaşımının benimsendiği, planın bir projeler toplamına dönüştürüldüğü günümüzde, kentsel ve çevresel sorunlar artık bu çevrelerde yaşayanların sorunları olarak algılanmaktan çıkarılarak, serbest piyasanın kurallarına terk edilmektedir. Yaşanan bu kritik ve tehlikeli süreç aynen devam ettiği takdirde, önümüzdeki yıllarda, kent ve çevre sorunlarının boyutlarında daha da kontrol dışı bir gelişme beklenmelidir.
Bu çerçevede kent ve çevre sorunları, Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi’nin 40. dönem çalışmalarında da önemli bir yer tutacaktır. Çalışmalarda öncelikle İstanbul’un kentsel ve çevresel sorunları ağırlık taşımakla birlikte, sorunların ülkesel ve uluslararası boyutlarının da izlenmeye çalışılacağı bir perspektif hedeflenmektedir.
Komitenin gündeminde olan çalışmalardan bazıları bu dönemde de ağırlıklı bir yer tutacaktır. Tarihi Yarımada (Suriçi) Koruma Amaçlı İmar Planı, İstanbul’un içme suyu havzalarında yaşanan gelişmeler, Boğaz geçişleri ve 3. Köprü girişimi, 1/100.000 Ölçekli İstanbul İl Çevre Düzeni Planı bu anlamda, başlamış ve devam edecek çalışmalardır. Bu özel ve birbirlerinden farklı ihtisaslar gerektiren alanlardaki çalışmalar, konuların özelliklerine göre, komite dışından kişilerin de katılımlarıyla oluşturulan, komiteye bağlı komisyonlarca yürütülecektir. İçme suyu havzaları ile ilgili olarak geçen dönem sonunda başlatılan çalışmalardan biri de, İçme Suyu Havzaları Fotoğraf Sergisi çalışmasıdır. Havzalara yapılan teknik gezilerde çekilen fotoğraflarla oluşturulacak bu serginin Ömerli İçme Suyu Havzası ile ilgili ilk etabı tamamlanmış ve sergilenmiştir. Bu çalışmanın bu dönemde de devam ederek tamamlanması hedeflenmektedir.
Geçen dönemin sonlarında başlamış olan ve bu dönemki çalışmalarda ağırlıklı bir yer tutacak diğer bir çalışma aksı da, komitenin çalışma alanına giren konulardaki yasal mevzuatta birbiri ardına gündeme gelen değişikliklerdir. Bu değişiklikleri izlemek, değerlendirmek ve konu ile ilgili Şube görüşünün oluşturulması doğrultusundaki çalışmalar, Hukuk Komitesi ve konu ile ilgili diğer komite ve komisyonlarla diyalog ve ortak çalışma platformları oluşturularak sürdürülecektir.
Önümüzdeki çalışma döneminde, komitenin çalışma alanına giren konularda çeşitli etkinlikler düzenlenmesi de döneme ilişkin hedefler arasındadır. Bugünden görünebilen temel çalışma konuları dışında, önümüzdeki dönemde ortaya çıkabilecek kentsel ve çevresel sorunlar da komitemizin çalışmaları içinde değerlendirilecektir.
