GATA arazisini yapılaşmaya açacak imar planları iptal edildi

Haydarpaşa Garı ve Haydarpaşa Limanı’nın yanında yer alan eski Haydarpaşa Gülhane Askeri Tıp Akademisi (GATA) arazisini yapılaşmaya açacak imar planları iptal edildi. Mahkeme, imar planlarının arazinin yakın çevresinde yapılaşma ve ulaşım altyapısı yoğunluğunu artıracağını belirtti.

TMMOB Mimarlar Odası ve Şehir Plancıları Odası’nın imar planlarının iptali istemiyle açtığı davaya İstanbul 12’nci İdare Mahkemesi baktı. Dava kapsamında 8 Ekim 2021’de bilirkişiler eski GATA arazisinde keşif ve inceleme yaptı. Bilirkişilerin hazırladıkları rapora göre:

– Söz konusu alanın hastane ve yükseköğretim alanı olmak üzere iki fonksiyon alanına ayrılması mekânsal planlarda arazi kullanımı kararlarının belirlenmesinde yer seçim kriterleri ile paralellik göstermiyor.

– İmar planı değişikliği söz konusu arazinin yakın çevresinde yapılaşma ve ulaşım altyapısı üzerindeki yoğunluğu artıracak.

Bilirkişi heyeti yukarıdaki gerekçelerle imar planı değişikliğinin şehircilik ve planlama ilkelerine uygun olmadığı görüşüne vardı.

Mahkeme de bilirkişi raporu doğrultusunda dava konusu imar planı değişikliğinin kentsel ölçekte yoğunluk, ulaşım ve çevresel etkilere dair bilimsel araştırmalara dayanmadığını belirtti. Araziye yapılmak istenen sağlık ve yükseköğretim yatırımları yönünden alana dair araştırmalara yer verilmediğini kaydeden mahkeme, imar planı değişikliğinin şehircilik ilke ve esaslarına, planlama tekniklerine ve kamu yararına uygun olmadığına hükmetti ve planları iptal etti.

Ne olmuştu?

15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminden bir ay sonra çıkarılan kanun hükmünde kararname ile Gülhane Askeri Tıp Akademisi’nin içinde yer aldığı arazinin ‘askeri alan’ statüsü darbe girişiminden bir ay sonra çıkarılan kanun hükmünde kararnameyle kaldırıldı. Toplam 117 dönümlük arazinin 50 dönümü hastane olarak kullanılmak üzere Sağlık Bakanlığı’na, yaklaşık 66 dönümlük kısmı da eğitim ve öğretim hizmetlerinde kullanılmak üzere Sağlık Bilimleri Üniversitesi’ne tahsis edildi. Bu devir işlemiyle birlikte hastanenin ismi Sultan Abdülhamit Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi olarak değiştirildi. Hastanenin yakın çevresinde bulunan hastaneler de Sağlık Bilimleri Üniversitesi bünyesinde toplandı.

İsmi değiştirilen hastanenin ana binası ise İstanbul 6 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını koruma Bölge Kurulu’nun kararı ile korunması gereken tescillenmiş bir kültür varlığı.

İmar planı notlarına göre, dava konusu arazinin imar planı ‘Sağlık Bakanlığı ve Sağlık Bilimleri Üniversitesi’nin yatırım yapabilmesi, ihtiyaçları ve amaçları doğrultusunda hizmet verebilmeleri için yeni yapılara ihtiyaç duyması’ sebebiyle değiştirildi. Oysa eski adıyla GATA’nın çevresinde Haydarpaşa Numune Hastanesi, Siyami Ersek Kalp ve Göğüs Hastalıkları Hastanesi ve Marmara Üniversitesi gibi çok sayıda sağlık ve eğitim tesisi bulunuyor.

Haydarpaşa Limanı ve garının çevresindeki kamu arazilerine yönelik imar değişikliklerinin kamu yararıyla uzaktan yakından hiçbir ilgisi yoktur. Kamuya ait olan bu alanlar, özellikle ya bakımsız ya da metruk bir halde bırakılarak gerçek sahiplerinden yani halkın kendisinden koparılıyor. Bu örnekte olduğu gibi eski adıyla GATA arazisinin özel hastaneler zinciri bulunan bakanın başında bulunduğu Sağlık Bakanlığı’na devredilmesinin altında yatan gerçek sermaye sahiplerinin ceplerini doldurma isteğidir. TMMOB Mimarlar Odası olarak Anayasa’nın verdiği yetkiyle rant odaklı projelere karşı hukuki mücadele yürütmeye devam edeceğiz.