Mahkemeden Validebağ Korusu kararı: “Millet Bahçesi olursa doğal kurgusunu kaybedecek”

Validebağ Korusu’na yapılmak istenen Millet Bahçesi projesinin imar planlarının iptali istemiyle odamızın ve Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi’nin açtığı davada mahkeme imar planlarını iptal etti. Mahkeme korunun Millet Bahçesi’ne çevrilmesi halinde doğal kurgusunu kaybedeceğini, parçalanmış ekosistemlere sahip olacağını ve açık bir biçimde korunması gereken alanın tahribatına neden olacağını vurguladı.

Koruya yapılmak istenen Millet Bahçesi projesinin imar planlarının iptali istemiyle ilgili bir dava da İstanbul 6’ncı İdare Mahkemesi’nde yürüyordu. Buradaki dava kapsamında İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Şehir ve Bölge Planlama Bölümü ve Peyzaj Mimarlığı Bölümü’nden üç akademisyenden bilirkişi raporu alınmıştı. Raporda, korunun doğal yapısının bozulmaması, insan faaliyetlerinden etkilenmemesi, doğal ve ekolojik süreçlerin devamlılığın sağlanması için zorunlu haller dışında koruda herhangi bir yapılaşma eyleminin olmaması gerektiği belirtilmiş, korunun olduğu gibi korunmasının bir zorunluluk olduğu vurgulanmıştı. İstanbul 2’nci İdare Mahkemesi de bu raporu hükme dayanak gösterdi.

İstanbul 2’nci İdare Mahkemesi, dava konusu imar planlarının planlama alanına özgü tematik analizlerden, sentez çalışmalarından yoksun olduğunu ve yeterli analitik değerlendirme sürecinden geçmediğini kaydetti.

“Zorunlu haller dışında yapılaşma olmamalı”

Korunun özellikleri itibariyle doğal yapısının bozulmaması, insan faaliyetlerinden etkilenmemesi, doğal ve ekolojik süreçlerin devamlılığının sağlanması için zorunlu haller dışında herhangi bir yapılaşmanın olmaması gerektiği belirtildi.

Millet Bahçesi’nin merkezinde “rekreasyon ve aktivite çeşitliliği olduğunu kaydeden mahkeme, bu durumun Validebağ Korusu ile örtüşmediğini aktardı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Park Bahçeler ve Yeşil Alanlar Daire Başkanlığı tarafından hazırlanan Validebağ Korusu Millet Bahçesi Projesinin uygulanması durumunda korunun ekolojik zenginliğini kaybedeceği belirtilerek park kategorisine indirgeneceği vurgusu yapıldı.

“Ekosistem parçalanır”

Proje kapsamında yapılmak istenen ışıklandırma, futbol sahası, amfi tiyatro, fitness alanı, gözlem kulesi, bisiklet parkuru, çocuk oyun alanı ve otoparkın korunun doğal kurgusunu kaybettireceği, ekosistemini parçalayacağı ve tahribata neden olacağı aktarıldı.

Mahkeme, imar planlarının şehircilik ilkelerine, planlama esasları ve tekniklerine uygun olmadığına hükmederek oybirliğiyle planları iptal etti.

Ne olmuştu?

1999 yılında “doğal sit alanı” olarak tescillenen İstanbul Üsküdar’da bulunan Validebağ Korusu, 2014 yılında iki yıllığına İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne devredildi. 22 yıldır koruyu “koruyabilmek” için mücadele eden gönüllüler ve çevre sakinlerinin çabalarıyla koruda bir faaliyette bulunulmadı. 2018 yılında koru için “Millet Bahçesi Projesi” hazırlandı ancak bu da hayata geçmedi.

Üsküdar Belediyesi Meclisi Mart olağanüstü gündemle toplanarak mülkiyeti Hazine’ye ait olan korunun 261 bin 5 metre karelik bölümünü bakım ve onarım gerekçesiyle Üsküdar Belediyesi’ne tahsis etti. Bu gelişmeden yaklaşık bir yıl sonra Nisan 2021’de Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum Üsküdar’ı ziyaretinin ardından sosyal medya hesabından Validebağ Korusu’nda, Üsküdar Belediyesi ile birlikte “Düzenleme ve Rehabilitasyon Projesi” gerçekleştireceklerini duyurmuştu. 21 Eylül 2021’e geldiğimizde Üsküdar Belediyesi iş makineleri ve polis eşliğinde koruya baskın yapmıştı. Belediye çalışanlarının, koruya moloz ve kum döktüğünü haber alan yurttaşlar; bu hukuksuz uygulamaya itiraz ederek iş makinelerini engellemeye çalışmış ancak belediye görevlileri ve kolluk kuvvetleri yurttaşlara karşı zor kullanmıştı. Gönüllüler ve çevre sakinlerinin parkı koruması karşısında belediyesi çalışanları parktan geri çekilmişti.