Dünya Mirası Tarihi Yarımada’nın Değerlerini Korumakta Kararlıyız!

TMMOB Mimarlar Odası olarak yıllardır sürdürdüğümüz bütün çabalara ve alınan yargı kararlarına rağmen dünya mirası Tarihi Yarımada’da süregelen tarih ve kültür katliamlarının bir yenisi daha göz önüne çıkmış durumdadır.

Günlerdir basında çıkan haberlere, dilenen özürlere rağmen hala toplumun gözü önünde inşaatı devam ettirilen ve mevzuata uydurulmaya çalışılan bu kaçak inşaatın Mimar Sinan’ın ustalık dönemi eserlerinden İstanbul’un ve dünya mirası Tarihi Yarımada’nın en önemli siluet değeri olan Süleymaniye Camii önünde yükselmesi toplumun haklı infialine neden olmuştur. Yapılan bütün açıklamalardan anlaşılan ise, daha uygun bir avan projeye göre düzeltmelerin yapılması yolu ile tarihe ve kültüre karşı işlenen ve işlenmekte olan suçların örtbas edilmesi ve sorumluların gizlenmesi sonucunun doğacağıdır.

Oysaki asıl ve temel sorun; 1985 yılından itibaren Dünya Mirası Listesi’ne alınan Tarihi Yarımada’nın ulusal koruma yasa ve ilkelerine, uluslararası sözleşmeler olan Avrupa Kentli Hakları Deklarasyonu ve Avrupa Kentsel Şartı, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme, Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar (CESCR) Sözleşmesi, UNESCO ICOMOS Dünya Mirası Komitesi’nin 30. Dönem Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına ilişkin Vilnius Toplantısı Türkiye kararlarına da aykırı olarak, tarihi kimliğinden, kültüründen ve oluşmuş tüm değerleriyle bir bütün olan yapısından soyutlayarak basit bir yenileme mantığıyla yok eden ve usulsüzlüğü yargı kararları ile de onanmış “Yenileme alanları” ve  “Avan proje” kararları ve uygulamalarıdır.

Dünya mirası Tarihi Yarımada’nın 1. derece koruma bölgesinde “Süleymaniye Yenileme” alanında kalan söz konusu inşaat, yenileme alanlarında yapılan kültür ve tarih katliamlarının en pervasızlarından biri olarak kent suçları tarihimizde yerini alacaktır. Ancak burada en can yakıcı ve gözden kaçırılmaması gereken konu ise, bu suçların, doğal tarihi ve kültürel varlıklarımızı korumakla yükümlü kamu idareleri tarafından gerçekleştirilmiş ve gerçekleştirilmeye devam ediyor olmasıdır.

Özellikle “İstanbul I Numaralı Yenileme Alanları Koruma Kurulu” tarafından “Tarihi Yarımada Koruma Amaçlı İmar Planı kararları, ilgili mevzuat ve yargı kararlarına aykırı olarak 19/09/2019-18/07/2019 tarihli kararla onaylanan avan proje koşullarına göre ruhsat işlemleri başlatılmış ve ardından Tarihi Yarımada Koruma Amaçlı İmar Planını (mevzuata göre İBB tarafından da onaylanması gereken ancak hala böyle bir onayın olmadığını açıklamalardan öğrendiğimiz) söz konusu avan projeye uydurabilmek adına Fatih Belediyesi tarafından 17.03.2021 tarihinde plan değişikliği yapılması için İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’ne başvurulmuştur.

Konuya ilişkin İBB Belediye Meclisi’nin 16 Eylül 2021/838 kararında da görüleceği gibi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Planlama Müdürlüğü’nün  12/07/2021 gün ve 2021-3128-3639 sayılı yazısı ile, istenen plan değişikliğinin Tarihi Yarımada Koruma Amaçlı İmar Planı ilke kararları ve plan notlarına, tüm yasa yönetmelik ve yargı kararlarına aykırı olduğu açıkça belirtilmiş iken; İBB Meclisi, AKP’li meclis üyelerinin oyları ile hukuksuzluğu açık olan bu değişikliğe onay vermiştir ancak söz konusu plan değişikliği henüz yasal prosedürü tamamlanıp kamuoyuna ilan edilmiş değildir.

Başından sonuna kadar hukuksuz olan yenileme alanı ilanı, projelendirme ve inşa süreci sonucunda ortaya çıkan yapılaşma, toplumun ve yetkililerin gözü önünde usulsüz kararlar ve ruhsatlara göre ve dahası o kararlara bile uymadan, Tarihi Süleymaniye Camii’ni gölgeleyene kadar devam ettirilmiştir. Tarihe, kente ve kültürel mirasımıza yapılagelmekte olan tahribatların simgesi olarak yerinde durmaktadır.

TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi olarak duyarlı tüm kamuoyunu, akademik çevreleri ve tüm meslektaşlarımızı İstanbul’un doğal, tarihsel, kültürel miras alanlarında, özellikle de Dünya Mirası Tarihi Yarımada’da süregelen tahribatlara karşı mücadele ve dayanışmaya;

Tüm yetkili ve ilgili idareleri asli görevlerini yerine getirerek bu süreçte alınan hukuksuz kararların iptali, kaçak yapının yıkılması ve sorumlularının yargı önünde hesap vermesinin sağlanması konusunda göreve çağırıyoruz.

Saygılarımızla…

TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi