XI. Mimarlık ve Eğitim Kurultayı Sonuç Bildirgesi

Mimarlık ve Eğitim Kurultayları 2001 yılından başlayarak Mimarlar Odası tarafından her iki yılda bir gerçekleştirilmiş ve kazanımlarını mimarlık ortamına taşımıştır. Kurultaylarda mimarlık eğitiminin ve mimarlık pratiğinin sorunları, değişim, yeniden yapılanma, süreklilikler, yetki ve sorumluluklar, gelişmeler ve yeni gereksinimler temelinde ele alınmış; meslek ortamı, üniversiteler ve öğrenciler arasında işbirliği sağlanarak çözüm arayışları sürdürülmüştür.

Bu kapsamda, XI. Mimarlık ve Eğitim Kurultayı, “Mimarlık Eğitiminde ve Pratiğinde Değişim / Dayanışma” temasıyla, Eskişehir Teknik Üniversitesi, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi’nin ve Eskişehir Mimarlar Odası Eskişehir Şubesi’nin ev sahipliğinde, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Öğrenci Merkezi’nde 26-27 Kasım 2021 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. Kurultay öncesinde altıncısı düzenlenen Öğrenci Forumu ise, 23 Ekim 2021 tarihinde Mimarlar Odası İzmir Şubesi’nin ev sahipliğinde 19 şubeden 42 öğrenci temsilcisinin katılımıyla yapılmış ve elde edilen sonuçlarla üretilen raporlar, Eskişehir’de, XI. Mimarlık ve Eğitim Kurultayında, Forum oturumunda ve tartışmalarda katılımcılarla paylaşılmıştır.

İki gün ve beş oturum olarak gerçekleşen etkinlikte meslek ve eğitim alanının son dönemde yaşadığı yoğun sorunlar uzmanların bilgilendirmeleriyle ve çok yönlü tartışmalarla masaya yatırılmıştır. Öncelikle, Mimarlık Bölümlerinin sayılarındaki önlenemez artış, yetersiz kadro sorunları, kontenjanlardaki büyüme, kurumların yöresel sorunları, Mimarlık Fakültesi Dekanları Konseyi MİDEKON çalışma gruplarının  eğitimle ilgili güncel konularla ilgili değerlendirmeleri, Mimarlık Mesleğe Kabul Kurulu çalışmaları ve kriterleri, Mimarlık Akreditasyon Derneği’nin YÖKAK Kalite Belgesi ve sürdürülen akreditasyon çalışmaları ile yasal altyapı hazırlıkları, Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi ve Mimarlık Vakfı’nın çalışmaları, oturumlarda ve ardından yer verilen katılımlı tartışmalarda çok yönlü değerlendirilmiştir.

Program ve tartışmalar boyunca, mimarlık pratiğinde gerçekleşen değişimler, dönüşümler de eğitim alanına bağlı olarak irdelenmiş, mimarın yapı üretim sürecindeki rolü ve yasa ve meslek yönetmelikleri bu bağlamda değerlendirilmiştir.

Özellikle son iki yıldır salgın dolayısıyla giderek yaygınlaşan uzaktan eğitim olanakları ve sorunları, hedeflenen sağlıklı ve uluslararası ölçütlere uygun mimarlık eğitiminin içeriği açısından tartışılmıştır. Mimarlık eğitimi nasıl kurgulanmalıdır? Mimarlık nasıl daha eşitlikçi ve kapsayıcı olabilir? Mimarlık eğitimi müfredatları nasıl toplumsal katılıma olanak verebilir? Mimarlık toplum hizmeti olarak nasıl tanımlanmalıdır? gibi sorular karşısında yanıtlar ve çözüm önerileri, ortak fikir paylaşımlarıyla ele alınmıştır.

Ayrıca, Kurultay kapsamında altıncısı düzenlenen,  Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde eğitim veren 33 Mimarlık Bölümünün, 2020-2021 Akademik Yılı mezunlarının 132 posteri ile hazırlanan Diploma Projeleri Sergisi ve paralelinde Diploma Projeleri Forumu gerçekleştirilmiş, süreçler/sonuçlar ve çıktılar üzerine geniş kapsamlı bir değerlendirme fırsatı yaratılmıştır.

Kurultayın ikinci gününde, mimarlık eğitiminin ve meslek alanının önemli kurum ve kuruluşları olarak MİAK (Mimarlık Akreditasyon Derneği), MiMeKK (Mimarlık Mesleğe Kabul Kurulu), SMGM (Sürekli Mesleki Gelişim Merkezi) ve MİV (Mimarlık Vakfı) Başkanları ve/veya temsilcileri sunuşlar, bilgilendirmeler gerçekleştirmişlerdir.

“Mimarlık Pratiğinde Güncel Gelişmeler” başlıklı oturumda ise ulusal ve uluslararası ölçekte çeşitli yarışmalarda ödül kazanmış, başarılı işlere imza atmış mimarlar meslek alanına ve eğitimine mercek tutarak önemli görüş ve önerilerini katılımcılara paylaşma fırsatını bulmuşlardır.

Kurultay’ın sonunda düzenlenen “Forum”, çok sayıda farklı görüşü, sorunu, kurumlarda yaşanan süreçleri ve acil önlem gerektiren konuları ortak tartışmaya açmıştır.

Günümüzde demokratik yaşam alanlarımızı ve demokrasi kültürümüzü giderek daraltan, mesleğimiz çerçevesinde toplum yararı, sağlık ve çevre duyarlılığı anlayışını göz ardı eden yaklaşımların yarattığı sorunlar karşında, Mimarlık ve Eğitim Kurultayı etkinliği, mimarlık ortamındaki deneyim ve birikimlerimizi paylaşmak, mesleki ve akademik alanı buluşturarak yeni çözümler önerebilmek adına önemli bir platformdur. Etkinlik, yıllar içerisinde çeşitli değişim ve dönüşümlere uğrayan süreç ve sorunlar karşısında ülke mimarlığını, mimarlık eğitimini tüm boyutlarıyla irdeleme, ortak eleştirel bakışlar ve değerlendirmelerle kurumlar arası diyalogu destekleme, yapıcı işbirlikleri geliştirme potansiyeli açılarından önemli bir işlev üstlenmektedir.

Kurultay’da da sıkça vurgulandığı gibi, bugün yaşadığımız tüm olumsuz koşullara karşın karar vericiler, uzmanlar, akademisyenler ve öğrenciler arasındaki diyalog ve müzakere ortamlarının çoğaltılması anahtar bir rol üstlenmektedir.

Başlangıcından bugüne, mesleğimizin toplumsal sorumlulukları bağlamında yapılı çevre üretim kalitesinin artırılması, mimarlığı kültürel ve sosyal boyutlarıyla birlikte tartışabilmek, mesleğin toplumla ilişkisinin yeniden yorumlanmasını sağlamak Kurultayların önemli amaçlarından olmuştur. Bilimselliğin, toplumsal gelişmenin, emeğin ve deneyimin gücüne inanan meslek insanlarının, çağımıza ve insanlığa yaraşır, gelecek konusunda bilimsel, duyarlı, kamu yararı anlayışını önceleyen belgeler ve çalışmalar üretmesi sürecin en değerli kazanımı olarak değerlendirilmektedir.

Bu bakış açısıyla XI. Mimarlık ve Eğitim Kurultayı’nda aşağıdaki konular  yeniden vurgulanmıştır:

• Kurultayların kazanımlarından olan Mimarlık Mesleğe Kabul Kurulu (MİMEKK) ve Mimarlık Akreditasyon Kurulu’nun (MİAK) yürüttükleri çalışmalar kapsamında, Mimarlık Fakültesi Dekanları Konseyi (MİDEKON)’un desteğiyle Yükseköğretim Kurulu (YÖK) ile işbirliği, bilgi alışverişi ve diyalog geliştirilmesi, görüşmelerin yapılması.

• Mimarlık Bölümüne girişte ve mezuniyet sonrası sahip olunması gereken asgari koşullar üzerine çalışma yürütülmesi, Bologna süreci değerlendirilmelerinin ve güncellemelerin yapılması.

• Mesleki yetki verilmesi sürecine dair sorunların yönetimlere aktarılması ve mesleğe kabul uygulamasının yasal zemin ve altyapısının uluslararası standartlara ulaştırılması.

• Mimarlık eğitiminde giderek artan bölüm sayılarının, öğretim elemanı sorunlarının ve kontenjan artışlarının toplam kalite kriterleri bağlamında değerlendirmeye açılması.

• Ulusal ölçekte eğitim kurumlarında MİAK tarafından hedeflenen akreditasyon ve Kalite Güvence Sistemlerinin yürürlüğe girmesi ve yasal zemine alınması, mimarlık okullarının MİAK akreditasyon başvurularının desteklenmesi.

• Mesleki alan tanımlamaları çerçevesinde, mimarlık temel alanının tanımı, sınırları ve bütünlüğü konularında tanıtım ve bilgilendirmeler yapılarak ilgili kurumlara ve yöneticilere aktarılması, konunun Bakanlık ve Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğü ile diyalog içerisinde görüşülmesi.

• Kurultay tartışmaları ve değerlendirmeleri paralelinde “Türkiye Mimarlık Eğitimi Politikası” ile “Mimarlık Politikası” metinlerine dair çalışmaların sürdürülmesi, güncellenmesi ve diğer aktörlerle paylaşılması, istatistik verileri içeren yıllık raporların yayınlanması.
• Mesleki uygulama alanında ve eğitimde meslek etiği konusuyla ilgili desteklerin sağlanması, uzmanlıkların geliştirilmesi ve etik kodların tanımlanması.

TMMOB MİMARLAR ODASI