“Hücreselden Bireysele” ve/de “Küresele” doğru; Mimaride “Ekolojik Ergonomi Verimliliği” ve/ya “Ergonomik Ekoloji Verimliliği” açısından “Tasarım Süreci…”

Yazar- Metin Karadağ 25 Temmuz 2025 Cuma

 

Plastik ambalaj atıklarının ”Küresel Kirlilik” konusundaki sınır tanımazlığını; şimdiye kadar bizim uzağımızda olduğu sürece, verdiği görsel rahatsızlıktan; “sadece izleyici olarak etkileniyorduk”; o kadar…

Ama artık sağlıkla ilgili olarak açıklanan son bilimsel verilere göre “Mikroplastik Kalıntılar” içimizde ve üstelik “hücrelerimize de yerleşmiş durumda!…”

Kimi sağlık bilim sitelerinde endişe verici haberler arasında beyinlerimizde “bir plastik poşet miktarında mikro plastik olduğundan söz ediyorlar…”

Oysa ki bu derece kötü biçimde etkilenebileceğimizi kimse hesaba katmamıştı… Öte yandan plastik alternatifi; plastik olmayan ancak plastik özellikli ürünler üzerinde çalışmalar da sürüyor…

Ucuzluğunun yanı sıra işlenme ve kullanma gibi kolaylıklar sunduğu için yaygın olarak kullanılmakta olan plastik ürünler, artık her yerde karşımıza çıkıyorlar… Bu bağımlılıktan hemen kurtulmak şimdilik çok zor görünüyor… Her yapıda iç-mekan, dış-mekan diye ayırt etmeksizin bütün kentsel mekanların hemen her yerinde kullanıldığını; her gün dokunarak yani doğrudan yaşayarak da görüyoruz… Çok büyük bir pazar alanına sahip olması nedeniyle de alternatiflerin öne çıkması da zor görünüyor…

Ancak yine de bir yerden başlamak ve bunu da her alanda mevcut pazarın alternatifi doğal ürünlere yönelerek ve onlara daha fazla yer vererek sağlamak gerekiyor…

Hatta tarım ürünlerinde yoğun biçimde kullanılmakta olan “Pestisitleri” saymazsak!…

Süreci bir de geçmişte, yapılarda kullanılan ve yıkımlarında açığa çıkan “Kanserojen Asbest” ile ilgili olarak da yeniden ve dikkatle düşünmek gerekiyor…

 “Karbon Sıfır, Ayak İzi” kampanyalarıyla da bir arada düşünmeye başladığımızda ne kadar karmaşık ve zor bir süreçle karşı karşıya olduğumuz da apaçık ortadayken…

Çözüm yine “Eğitim Süreci”nin bütününde ve “yapısal ağırlıklı” olarak da yine “Mimarlık Eğitimi”nin omuzlarında duruyor…

Anayasal bir hak olarak, eğitim hakkının çevreye zarar vermemek sorumluluğuyla, “Açık; Şeffaf; Hesap verebilir ve Denetlenebilir” olmanın gereği olarak, bu konunun “Başlı Başına Temel Ders” olarak ders programında yer alması; geleceğe karşı herkesin borcudur, diyebiliriz…

“Yapı Bilgisi” derslerinin “Malzeme Seçimi” için “Ekolojik Ergonomi Verimliliği”; “Bina Bilgisi” derslerinde ise “Kullanıcıların Esenliği” için “Ergonomik Ekoloji Verimliliği” kriterleri; tasarımın öncelikli hedefleri haline getirilebilir…

Ayrıca bu konuda 2008 yılında TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi’nin yayınlarından çıkan bir kitap; ”Kentte, Yaşamda, Mimaride Ekolojik Perspektifler” çalışması yapılması gerekenlerin ipuçlarını bugün hala taşımaktadır…

2007 yılında ODTÜ’de yapılan “Mimarlık ve Eğitim Kurultayı-4”e;

“(MİV-E)Mimarlık Vakfı-Mimarlık Enstitüsü” adına sunulan “Mimarlık Eğitiminde Dersler ve Tarihçeleri” çalışması da

( http://mo.org.tr/mek/index.cfm?kurultay=IV&Sub=belge&RecID=32 ) zaten;

Mimarlık Eğitimi’nde Bir Kalite Ölçüsü ve Özgünlük Tescili Açısından Bütün Derslerin Eşzamanlı Akreditasyonu” için “Açık; Şeffaf; Hesap verebilir ve Denetlenebilir” olmanın koşullarını, hep birlikte belirlemeye davet etmekten ibaretti…

 

İyilik, karşılıksız olarak yapılan şeye denildiği için;

her zaman kendisinden daha fazladır…

Çünkü böylesi bir iyilik zaten sadece iyilik de değildir…

Hatta çok daha fazla iyiliğe yol açacak özge bir şey olduğu için de;

dünyayı kurtaracak olan tek güçtür…

Bu nedenlerle kimselere çaktırmadan iyilikler yapın ki;

Dünya Kurtulsun!…

 

Mimarlara Mektup Bülteni, Sayı: 302

Yazar- Metin Karadağ 25 Temmuz 2025 Cuma