Ücretli Çalışan ve İşsiz Mimarlar ‘Akademide’ Buluştu

TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Ücretli Çalışan ve İşsiz Mimarlar Komisyonu’nun destekleriyle 1 Haziran’da gerçekleşen panel üç oturum ve bir forum bölümünden oluştu.

TMMOB Mimarlar Odası Büyükkent Şube Sekreteri Ahmet Erkan’ın açılış konuşmasından sonra TMMOB Mimarlar Odası Büyükkent Şubesi Başkanı Prof. Dr. Alper Ünlü tematik sunumunu gerçekleştirdi.

Birinci oturum, TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Yönetim Kurulu üyesi Aynur Savaş Uluğtuğ’un moderatörlüğünde başladı.

Doç. Dr. Gül Köksal, akademide mimarların mesleki sorumluluklarını etik, ahlak ve devrimci dönüşüm bağlamında tartışmaya açtı. 1980 sonrası normatif düzeni, biyopolitikayı ve gözetleme-yönetleme ilişkilerini değinip, üretim ilişkilerinin bu düzlemde sürdüğünü belirtti. TMMOB’nin 6 Şubat depremleri sonrası pozisyonunun sorgulanmasına dair eleştirilerini paylaştı. İyi mimarlık/kötü mimarlık kavramlarının ahlaki normlar, değerler üzerinden atandığını belirtti. Güç ilişkileri, kentsel dönüşüm ve bilgi üretimi gibi kavramlarla mimarın konumunu sorgulayarak sınıfsızlaşma tahayyülünün ve komünleşen bir yaşamın inşasının gerekli olduğunu vurguladı.

Doç. Dr. Bihter Almaç ise İstanbul Teknik Üniversitesi Bina Bilgisi Anabilim Dalı’nda akademisyen. Mimari tasarım stüdyo dersi bağlamında öğrencilerle çalıştıkları konulara dair bilgilendirme yaptı. Mimarlığın nasıl yapıldığının ve üretildiği ortamın sorgulanması gerektiğini ifade etti. 50/D statüsündeki araştırma görevlilerinin iş güvencesi sorunu, 33/A kadrosuna geçişlerde yaşanan liyakat sorunları ve kendisinin açtığı dava sürecinden bahsetti.

Dr. Batu Kepekçioğlu, akademide karşılaştığı mobbing ve işten çıkarılma sürecini paylaştı. Vakıf üniversitelerinde yaşanan keyfi uygulamalara dikkat çekti. Liyakatsizlik, nepotizm ve etik dışı yönetim biçimleri nedeniyle üniversitelerde yaşanan baskıyı eleştirdi. Yaşadığı süreç sonunda üniversiteden ayrıldığını belirtti.

İkinci oturum, Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Yedek Yönetim Kurulu üyesi Toprak Erduvan’ın moderatörlüğünde başladı.

Dr. Engin Aktürk, akademide şeffaf, adil ve demokratik süreçlerin eksikliğini vurguladı. Atanma süreçlerinin adil olmadığını, ücret dağılımında eşitsizlik yaşandığını, mesleki gelişimin desteklenmediğini ifade etti. Oda ve sendika örgütlenmesinin önemine dikkat çekerek bağımsız izleme mekanizmalarının gerekliliğini savundu.

Araştırma Görevlisi Gizem Büyükgüner, akademide mimarlık emek biçimlerini ele aldı. Yayın ve proje baskısı, idari işler ve düşük ücretli, güvencesiz çalışma koşullarına dikkat çekti. Akademide mimarın görev tanımının Mimarlar Odası tarafından netleştirilmesi gerektiğini belirtti. Eğitim modeline ilişkin olarak, uygulama ve proje deneyiminin güçlendirilmesi gerektiğini söyledi.

Araştırma Görevlisi Esin Yılmaz ise, araştırma görevliliğinin çok yönlü ama görünmez emeğine değindi. Kolektif üretim zeminlerinin eksikliğine, teknik altyapı ve laboratuvar olanaklarının yetersizliğine dikkat çekti. Sektör deneyiminin akademiye taşınmasının önemini vurguladı.

Üçüncü oturum, TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Yedek Yönetim Kurulu üyesi Elif Karçık moderatörlüğünde başladı.

Dr. Esra Akbalık, vakıf üniversitelerinde akademisyenlerin karşılaştığı güvencesizlik, sözleşmesizlik ve baskı ortamını anlattı. Demokratik, bilimsel ve ücretsiz eğitimin önemini vurguladı. Vakıf Üniversiteleri Dayanışma Meclisi ve Öğretmen Sendikası deneyimlerini aktararak, kronolojik olarak mücadelenin tarihçesini anlattı. Mimarlık bölümlerinin kapatılması gibi girişimlere karşı mimarlık disiplininin özgün ihtiyaçlarının savunulması gerektiğini ifade etti. Umut ve mücadelemiz devam ettiği müddetçe mutlaka kazanacağımızın altını çizerek herkesi örgütlenmeye davet etti.

Eğitim-Sen İstanbul 6 Nolu Üniversiteler Şubesi Örgütlenme Sekreteri Şenol Solum, yaptığı bilgilendirme sunumunda üniversitelerdeki akademik kadroların sendikalaşma oranlarına, kadın ve erkek akademisyenler arasındaki örgütlenme verilerine, bu verilerin farklılıklarına ve üniversite bazında yürütülen sendikal çalışmaların durumuna ilişkin önemli bilgiler paylaştı. İstanbul genelinde birçok üniversitede akademik personelin sendikal örgütlülüğü artmakta, özellikle kadın akademisyenlerin sendikalaşma oranlarının erkek akademisyenlerden yüksek.

Solum, üniversite kampüslerinde açılan zincir kafeterya, teknoloji merkezi vb. mekanların piyasa odaklı yaklaşımla ele alındığını bu yüzden de üniversitelerin kamusal niteliğinin zayıflatıldığını da ifade etti. Bu tür uygulamaların kamusal bir hak olan eğitimi ticarileştirdiğini ve üniversitelerin özgün kamusal işlevini zayıflattığı görüşünü paylaştı. Eğitimin piyasa dinamiklerine terk edilemeyeceğini vurgulayarak, akademisyenleri de bu konuda tepki göstermesi gerektiğini belirtti. Hem özlük hakları ve çalışma yaşamındaki tüm haklarımız için hem de kamusal eğitim için güçlü bir sendikal örgütlülüğü ihtiyaç olduğunu söyledi. Başta akademisyenler olmak üzere tüm eğitim emekçilerini sendikalı olmaya ve ortak mücadeleyi büyütmeye davet etti.

Üçüncü oturumun tamamlanmasının ardından forum bölümüne geçildi.

Forum bölümü TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Kargın moderatörlüğünde başladı.

İstanbul Teknik Üniversitesi’nden gelen öğrenciler, öğrenciler için ve meslek için dayanışma çağrısı yaptılar. Akademik boykotlar, Taşkışla’daki forumlar, ‘Boykot-Lab’ gibi alternatifler üzerinden örgütlü pratiklerinden bahsettiler. Akademisyenlerin yanlarında olmadığını belirterek, hocalarına eleştirilerini paylaştılar.

Dr. Gül Köksal, bu tür buluşmaların karşılaşma ve yüzleşme zeminleri sunduğunu, yeni deneyim alanlarının neşeyle ve yıpranmadan örgütlenmesi gerektiğini belirtti.

Dr. Engin Aktürk, Oda’nın hem üyeleriyle ilişkilerini daha sıkı tutması gerektiğini hem de katalizör görevi üstlenerek üyelerini sendikalara yönlendirmesi gerektiğini vurguladı.

Dr. Esra Akbalık, dayanışma akademileri, sendikalar ve KHK’lı akademisyenlerle kurulan ilişkilerin önemine dikkat çekerek, baskıya rağmen birlikte mücadelenin mümkün olduğunu ifade etti.