“YARIŞMALARI OKUMAK”
Yarışma kavramı genel anlamıyla bireyler, gruplar, uluslar, canlılar vb. arasında bir alan ya da kaynaklar için yapılan mücadele olarak tanımlanabilir. Bu mücadele eş zamanlı ve eşit koşullarda vuku bulduğunda bir yarışmadan söz etmek mümkündür.  Mimarlık ya da genel anlamıyla tasarım yarışmaları ise 2 veya daha fazla profesyonelin aynı proje için, aynı alanda ve aynı zamanda ortaya koyduğu tasarım işi olarak tanımlanabilir.

Mimarlık yarışmaları batı kültüründe oldukça eski ve köklü bir geleneğe sahiptir. Örneğin Atina Akropolü bundan 2500 yıl önce bir yarışma sonucu ortaya çıkmıştır. Orta çağda ise katedrallerin mimari tasarımları için yarışmalar düzenlenmiştir. Bu bağlamda mimarlar önlerine konmuş hazır bir problemi çözmek, aynı konu için ortaya konmuş farklı fikirleri keşfetmek ve kritikler almaktan entelektüel bir uğraş olarak keyif almışlar ve almaktadırlar.

Mevzuat açısından yarışmalar, ihale yöntemi olarak ele alınır ve formüle edilirler. Klasik ihale yöntemleri daha kapalı ve aktörler arası etkileşimin minimize edildiği süreçler olarak kurgulanmıştır. Ancak yarışmalar dünyanın her yerinde ufak tefek farklılıklar barındırmakla birlikte özünde aktörler arası etkileşimin daha sağlıklı tanımlandığı, şeffaflık içeren, kamusal izlemeye açık süreçler olarak tanımlanmakta ve yasal bir mevzuatla da bu süreçler garanti altına alınmaktadır.

Yarışma süreçlerine farklı pozisyonlardan ve değişken saiklerle dahil olan aktörler yarışmaları farklı biçimlerde tarif edebilir. İşveren bunu daha iyi ve ekonomik tasarım elde etme yöntemi olarak görürken, yarışmacılar mesleki becerilerini geliştirmek, tanınmak ve kendilerine yeni alanlar açmak olarak değerlendirebilirler. Jüriler örneğin hazırladıkları raporlarla mesleki alanın gelişimine katkı koymayı önemserken sürece dolaylı yoldan müdahil olan yerel dinamikler ise sürecin katılımcılık metodunu tartışmaya açabilirler. Bu da demektir ki çok farklı pozisyonlardan sürece dahil olan farklı aktörler farklı okumalar ve farklı katmansallıklarla süreci ve eleştiri kültürünü zenginleştirme olanağına sahiptirler.

Yarışmalar, kimi yerde teorik olarak meslek disiplini içerisinde kırılma noktalarını işaretleyip paradigmatik kaymaların zeminini oluşturmaya vesile olabilirler. Örneğin 1982 yılında Parc De la Vilette için açılan proje yarışmasını kazanan Bernard Tschumi önemli yapısökümcü filozof Jacques Derrida ile çalışmış, aynı yarışmada Rem Koolhaas’ın projesi ise sonradan ortaya çıkan Landscape Urbanism akımı için öncü bir çalışma olmuştur. Bu anlamıyla yarışmalar teorik tartışmaların derinleştirilebileceği mecralar olarak da öne çıkabilirler.

Bazen yarışmalar bir vaka olarak bir ulusun kaderine önemli etkiler yapacak etkileri de üretebilecek güce ulaşabilirler. Örneğin 1957 yılında Jorn Utzon’un kazandığı Sydney Opera Binası yapım maliyetinin tahmin edilenin çok üstüne çıkması nedeniyle ulusal ölçekte krize neden olurken diğer yandan küresel ölçekte yarattığı simgesel etkiden dolayı bulunduğu kente ve ülkesine çok büyük katkı sağlamıştır.

Özetle yarışmalar çok aktörlü, çok katmanlı karmaşık süreçlerdir ve içerisinde bulundukları toplumsal gerçeklikle bazen uyumlu bazen de onu aşan bağlamlar üretebilme potansiyeline sahip mekanizmalardır.

Bu bağlamda “Yarışmaları Okumak” teması etrafında şekillenilecek 28. Uluslararası Yapı ve Yaşam Kongresi’nin, ulusal ve uluslararası alanda akademisyenlerin, araştırmacıların, yerel yönetimlerin, sivil toplum örgütlerinin, girişimcilerin ve kentlilerin katılımıyla kapsamlı ve çok boyutlu bir tartışma ortamını oluşturmasını bekliyoruz.

Bu bağlamda yarışma olgusunu 4 farklı ve birbirini tamamlayan çerçeve üzerinden okumayı olanaklı görüyoruz.

1- YARIŞMALARI AKTÖRLER ÜZERİNDEN OKUMAK
Yarışma süreçleri farklı aktörlerden ve onların eylemselliklerinden bağımsız olarak var olamazlar. Bu okuma seansında süreçlere farklı pozisyonlardan müdahil olan aktörler kendi deneyimlerini aktaracaklardır.

2- YARIŞMALARI VAKALAR ÜZERİNDEN OKUMAK
Yarışma süreçleri zaman mekânda vuku bulan önemli vakalardır. Bu okuma seansında yarışmalar gerçekleşmiş ya da kurgulanmış vakalar olarak ele alınacaktır.

3- YARIŞMALARI TEORİ ÜZERİNDEN OKUMAK
Yarışma süreçleri diğer yandan üzerinde farklı teorik yaklaşımların geliştirilebileceği birer akademik faaliyet alanıdır. Bu okuma seansında yarışmaları teorik düzlemde ele alan çalışmalar ortaya konacaktır.

4- YARIŞMALARI MEVZUAT ÜZERİNDEN OKUMAK
Yarışma süreçleri yasal bir düzlem üzerinde tanımlanmadan hayat bulamazlar. Bu okuma seansında yarışmalar mevzuat üzerinden ele alınacaktır.
Uluslararası Yapı ve Yaşam Kongresi, 28. yılında da Dünya mimarlık ortamına katkı koyacak bir bilimsel tartışma ortamını sağlayabilme hedefiyle, 12-13 Mayıs 2017 tarihlerinde Mimarlar Odası Bursa Şubesi Konferans Salonu, Bursa Akademik Odalar Birliği Yerleşkesi’nde gerçekleşecektir. Kongre içeriğinin, siz değerli akademisyenler, araştırmacılar, meslek insanları ve konuya ilgili kişi, kurum ve kuruluşların katkılarıyla zenginleşmesini ve TMMOB Mimarlar Odası Bursa Şubesi ev sahipliğinde gerçekleşecek bu önemli organizasyonda bir arada olmayı dileriz.

28. Uluslararası Yapı ve Yaşam Kongresi
Bilimsel Kurulu