10.7.1. Kayaköy Dünya Barış ve Dostluk Köyü Olsun

 

Muğla’nın Fethiye ilçesindeki Kayaköy, Güney Ege’nin Akdeniz’le buluştuğu bölgedeki en eski ve en büyük Rum yerleşim yerlerinden biridir. Kayaköy antik Likya uygarlığına ait Karmylassos kentinin kalıntıları üzerinde kurulmuştur. Bazı kaynaklara göre 11. yy, bazılarına göre ise 14. yy başlarında bölgede yaşayan Rumlar tarafından kurulmuş ve Levissi ismi ile anılmıştır.

 

Günümüze ulaşan yapıların birçoğunun 19. yy’dan kalma olduğu bilinmektedir.

Rumca ismi Levissi olan Kayaköy 20. yüzyılın başına kadar zengin bir kent olarak yaşamını sürdürmüştür.

 

1912 yılında yaklaşık 1000 konutun yanı sıra, iki büyük kilisesi ile şapeli, eczanesi, hastanesi ve hekimleri, gazetesi, okulları, postanesi ve zanaat atölyeleri ile yörenin en büyük sosyal ve ticaret merkezi konumundaydı.

 

Kurtuluş Savaşı sonrasında 1922 yılında Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Yunanistan Hükümeti arasında imzalanan mübadele anlaşması gereğince Kayaköy’ün Rum asıllı ahalisi ile Batı Trakya’daki Türk asıllı ahalisi karşılıklı olarak göç etmişlerdir. Gidenlerin yeri hiçbir zaman dolmadığı, Anadolu her göçle kültürel zenginliğini oluşturan renklerden ve katılımcılardan bir bölümünü kaybettiği gibi mübadele sonucu gelenler de Kayaköy’de kalıcı olmadılar. Kayaköy sakinsiz ve sahipsiz kalarak eskimeye bırakılmış oldu.

 

Mimarlar Odası bu terk edilmiş kentsel dokuyu yeniden “anılarına” yakışır bir içerikte yaşama kavuşturabilmek için, 1988’den bu yana sürekli çalışmalarda ve girişimlerde bulunmaktadır. Giderek bir kampanyaya dönüşen bu projesiyle ilgili, devlet ve merkezi hükümet yetkilileri, yerel yöneticiler, yerel halk, mimar, mühendis, bilim insanı, arkeolog, sanatçı, tarihçi, gazeteci, işadamları ve yazarlarla yapılan sayısız toplantı ve görüşme ile gerçekleştirilen forumlardan çıkan kararların ışığında; Kayaköy’ün bir barış ve dostluk köyü olarak, ekonomik, sosyal, kültürel bir bütünlük ve kesintisiz gelişen bir süreç içinde, yeniden yaşama kavuşturulmasını istemektedir.

 

Mimarların Türkiye kesimi, içinde düşün, sanat ve bilim atölyelerinin, açık ve kapalı müzenin, uluslararası gençlik merkezinin, Ege Uygarlıkları Araştırma Merkezi’nin, akademik düzeyde eğitim biriminin, arşiv ve kütüphanenin, kültür merkezinin yer aldığı sivil kimlikli bir Dünya Barış ve Dostluk Köyü’nü yaşama geçirmek istemektedir. Bu projeyi hayata geçirebilmek için dünyanın her tarafından mimarları, bilim, kültür ve düşün insanlarını, sanatçıları ve öğrencileri aktif ve ürün verici programlar çerçevesinde bir araya gelmeye çağırıyor...