3

3.27. İSKİ Yönetmeliğinin İstanbul’un İçme Suyu Kaynaklarını Tehdit Hükümlerinin İptali Talebiyle Açtığımız Dava 6. İdare Mahkemesi’nce Karara Bağlandı

06.12.2005 / 25.08.4496

Dünya çok büyük bir “su sorunu” ile karşı karşıya. Birleşmiş Milletler raporlarına göre, halen 1 milyar kişi su sıkıntısı çekiyor. Bu sayının 2025 yılında 3,5 milyara, yani dünya nüfusunun yarısına ulaşması bekleniyor. Salgın hastalıkların %80’i kirli sudan bulaşıyor ve her yıl 3,4 milyon kişi suya bağlı hastalıklar yüzünden hayatını kaybediyor. Artan su talebinin yanı sıra kısıtlı su kaynaklarının azalması, tüm dünyada, özellikle de Ortadoğu’da anlaşmazlıklara yol açıyor. Birleşmiş Milletler, uluslararası çevre örgütleri ve bilim insanları, “su konusundaki uluslararası anlaşmazlıkların önümüzdeki yıllarda çatışma noktasına gelebileceği ve 21. yüzyılda petrol yerine suyun savaş nedeni olabileceği” uyarısında bulunuyorlar.

Uluslararası kuruluşlarca su kaynakları yönetimi konusunda başarısız bulunan ülkemiz, 2025 yılından sonra “su krizine” girme tehlikesinde olan ülkeler arasında gösteriliyor...

Tüm bu ürkütücü gerçeklere ve açıkça görülebilen yakın tehlikeye karşın, tam da 16-23 Mart tarihlerinde Kyoto’da gerçekleşen “Birleşmiş Milletler 3. Dünya Su Forumu” arifesinde, 1995 yılından bu yana 3 kez değiştirilerek içme suyu havzalarını yoğun yapılaşmalara açan İSKİ Yönetmeliği yeniden gündeme gelmiş; amaç maddesi’nde, “İstanbul’un yüzey ve yeraltı sularının çeşitli yollarla kirlenmesini önlemek amacı ile” hazırlandığı ifade edilen yeni bir İSKİ Yönetmeliği, 21 Şubat 2003 tarihinde İstiklal gazetesinde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yeni İSKİ Yönetmeliği’nin ciddi sakıncalar taşıdığını ve havzalarda geri dönülmez tahribatlara neden olacağını düşündüğümüz maddelerinin iptali talebiyle açtığımız dava 6. İdare Mahkemesi’nce karara bağlanmış; bu çerçevede, söz konusu yönetmeliğin aşağıda belirtilen maddeleri iptal edilmiştir.

· İçme suyu havzalarındaki plansız alanlarda, imar mevzuatının plansız alanlarda getirdiği yapılaşma haklarının aşılmasına olanak sağlayan 5. madde (d) bendi.

6. İdare Mahkemesi’nce, kontrolün sağlanamayacağı ve havzalarda kirliliğe neden olacağı gerekçesiyle iptal edilmiş olan 1998 yönetmeliği hükmünü yeniden getirerek, kısa mesafeli koruma alanlarında suni gübre ve zirai mücadele ilaçları kullanılmayan ziraata izin veren ve bu kez, 1998 yönetmeliğinin aynı maddesinde hayvancılığa getirilmiş olan yasaklamayı da kaldıran 8. madde (d) bendi.

1998 yönetmeliğinin, 6. İdare Mahkemesi’nce “bu alanları hızlı bir yapılaşma sürecine sokabileceği” gerekçesiyle iptal edilmiş olan hükmü yerine, bu kez , “konut dışı yapılar” diye bir genellemeyle, orta mesafeli koruma alanlarında her türlü kamuya ait konut dışı yapılara, üstelik de yapılaşma haklarını 0.14’den 0.21’e çıkararak, izin veren 9. madde (d) bendi.

Yönetmeliğin 11. maddesinin (e) fıkrasında içme suyu havzalarında sanayi ve depolama tesislerinin yapılamayacağı açıkça belirtilmiş olduğu halde, uzun mesafeli koruma alanlarında, Eki liste-1 ile depolama tesislerine ve içme suyu havzalarında kirlenmeye neden olacak fonksiyonlara izin veren 10. madde (c) bendi.

İçme suyu havzalarının orta ve uzun mesafeli koruma alanlarındaki tüm ilçe ve belde belediyeleri ve mücavir alanlarını (sadece yerleşik alanlar içindeki boş parselleri değil, tümüyle boş alanları da), ilgili kuşaklar için getirilmiş yapılaşma koşullarının üstünde yapılaşma hakları ile imara açan ve böylelikle, İstanbul Büyükşehir Belediyesi yetki alanı içinde kalan orta ve uzun mesafeli koruma alanlarının tamamı ile İstanbul İl sınırları içinde kalan orta ve uzun mesafeli koruma alanlarının, Bayındırlık ve İmar Müdürlüğü’nün yetki alanındaki kısıtlı bir bölümü hariç, büyük kısmını içme suyu havzalarındaki genel yapılaşma koşullarından muaf tutan 11. madde (j) bendi.

İçme suyu kaynağı olarak kullanılması öngörülen Küçükçekmece Gölü havzasının kısa, orta ve uzun mesafeli koruma alanlarındaki mevcut planların aynen uygulanmaya devam etmesini, planların revizyonunun ancak göl içme suyu kaynağı olarak kullanılmaya başladıktan sonraki 1 yıl içinde yapılmasını öngören, 21. madde (a) bendi.

İçme suyu havzalarının mutlak ve kısa mesafeli koruma alanlarında kalan Durusu, Tepecik ve Çavuşbaşı belde belediyelerinin ve mücavir alanlarının ( yönetmeliğin kısa ve mutlak koruma alanlarında yapı yasağı vardır), yerleşik olmayan bölgeleri de dahil olmak üzere, yapılaşmaya açılmasına olanak sağlayan 21. madde (b) bendi.

· Yönetmeliğin 11. maddesinin (e) fıkrası havza içinde depolama tesislerinin yapılmasını yasakladığı halde, Ümraniye-Dudullu bölgesinde yeni depolama tesislerinin yapımına izin veren 21. madde (c) bendi.

Bölgenin havza alanı olarak ilanından önce yapılmış yapılar ile 2981 sayılı imar affı kanunu ile yasal statü kazanmış yapılar için, kirletici etkileri olup olmadığına dahi bakmaksızın, yönetmelik hükümlerine uygunluk aranmayacağını vurgulayan; diğer yapıların yönetmeliğe uygun hale getirilmeleri için 2 yıl süre tanıyan, böylece kaçak yapılara yeni olanaklar ve kısmi imar afları sağlayan; yapılaşmanın yasak olduğu mutlak ve kısa mesafeli koruma alanlarında yönetmeliğe uygunluk “yıkım” demek olduğuna göre, bu alanlardaki yapılar için “yönetmeliğe uygun hale getirilmeleri için 2 yıl süre tanınır, bu süre sonunda yönetmeliğe uygun hale getirilmezlerse yıkılırlar” hükmünün ne anlama geldiğinin anlaşılmaz olduğu Geçici Madde 1’in (a) bendinin ilk paragrafı.