1.8.6.11.6. Moda Sahili + Kalamış Köprülü Kavşak Projesi
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 31 Ocak 2003 tarihinde gerçekleştirdiği temel atma töreniyle Kadıköy Yoğurtçu Çayırı - M. Nurettin Selçuk Cad. Köprü ve Kavşak inşaatını başlattı.
Mimarlar Odası Anadolu 1. Büyükkent Bölge Temsilciliğimiz tarafından konuyla ilgili bilgi ve belgeler elde edilerek, 20 Şubat 2003 tarihinde semt inisiyatiflerinin ve bölgede yaşayan duyarlı meslektaşlarımızın da katılımıyla bir toplantı düzenlenmiş, toplantıda ortak basın açıklaması, imza kampanyası ve hukuksal sürecin araştırılmasıyla ilgili çalışmaların organizasyonu için bir yürütme oluşturulmuştur.
Hukuki Süreç
Açıkça hukuka aykırı bu girişimle ilgili olarak yaptığımız araştırma sonucunda; sahilden geçen yolun kıyı kenar çizgisi içinde kalan kısımları için Bakanlık onayı alınmadığı, köprülü geçişin yeri değiştirildiği halde plan tadilatı yapılmadığı, şehir planlamanın görüşü dahi alınmadan ihale edildiği, Kültür Bakanlığı İstanbul II Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü'nün görüşünün alınmadığı, 1. derecede doğal sit alanı olan Yoğurtçu Parkı'yla ilişkili olan alanda Kurul karar alınıncaya kadar herhangi bir inşai ve fiziki müdahalede bulunulmaması ihtarına rağmen inşaata devam edildiği görüldü.
Bu nedenle Odamızın desteğiyle İnsan Yerleşimleri Derneği, Kadıköy Bilim, Kültür ve Sanat Dostları Derneği ve Moda'ya gönül verenlerden 26 kişiyle beraber İstanbul 1. İdare Mahkemesi'nde Meri İmar Planına ve Kültür Bakanlığı İstanbul II Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararına aykırı olarak yapılan Kadıköy İlçesi Yoğurtçu Çayırı M. Nurettin Selçuk Cad. Köprü ve Karayolu Bağlantı Yolu düzenlenmesine ilişkin işlemin, nazım ve uygulama imar planlarına, şehircilik ilkelerine, planlama tekniklerine ve kamu yararına aykırılığından dolayı iptaline ve öncelikle ve ivedilikle yürütmenin durdurulmasına karar verilmesi istemiyle dava açıldı.
Ayrıca Koruma kurulu kararını açıkça yok sayan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ali Müfit Gürtuna, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Daire Başkanı Yunus Balta ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Altyapı Koordinasyon Müdürü Ahmet Şahin hakkında soruşturma yapılması için, gerek Cumhuriyet Başsavcılığı'na, gerekse İçişleri Bakanlığı'na suç duyurusunda bulunuldu.
İstanbul II Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu 3 Eylül 2003 tarihli ve 6629 sayılı kararıyla, kavşak inşaatı kapsamında başlatılan yol çalışmalarının, kentin karakteristiği açısından önem taşıyan sit alanı ve tescilli parsellerin önünden geçmesi nedeniyle ivedilikle durdurulmasını istedi.
Modalıların ve sivil toplum örgütlerinin başvurusu üzerine Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi tarafından teknik ve hukuki destek verilerek, İstanbul 1. İdare Mahkemesi'nde açılan Yoğurtçu Çayırı M. Nurettin Selçuk Cad. köprü ve karayolu bağlantı yolu düzenlemesinin İmar Planına, şehircilik ilkelerine, planlama teknikleri ve kamu yararına aykırılılığı nedeniyle iptali ve yürütmesinin durdurulması istemli davada yürütmenin durdurulması kararı verildi.
İstanbul 1. İdare Mahkemesi'nin 2003/574 sayılı dosyası ile "...bu alana ilişkin 16.04.1998 onanlı 1/5000 ölçekli Kadıköy II. Etap Nazım İmar Planının iptali istemiyle açılan davanın İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 29.03 2002 gün 606 sayılı kararıyla iptal edildiği, bu nedenle yeniden 1/5000 ölçekli plan hazırlıklarının sürdüğü bu plan yapılıp onaylandıktan sonra 1/1000 ölçekli uygulama planının yapılacağı anlaşılmaktadır. Bu durumda ortada henüz gerek 1/5000 gerekse 1/1000 ölçekli planlar olmadığından, yapılan bağlantı yolu düzenlemesinde halen yürürlülükte bulunan, dayanağı bir plan olmaması nedeniyle hukuka uyarlılık bulunmamaktadır," denilerek dava sonuçlanıncaya dek yürütmenin durdurulmasına karar verilmiştir.
Moda Semt Girişimi'nin 22 Mart 2003 tarihli Basın Açıklaması:
"İstanbul Büyükşehir Belediyesi Moda Sahilini Otoyola Dönüştürüyor"
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Kurbağalıdere ağzında, 31 Ocak 2003 tarihinde gerçekleşen temel atma töreniyle bir köprü ve kavşak inşaatı başlattı. Büyükşehir Belediyesi'nin "550 fetih projesi"nden biri olan bu projenin kapsamı, Kalamış'ı Moda üzerinden Kadıköy'e bağlayacak bir ana arterle Moda sahilinin otoyola dönüştürüleceğini gösteriyor. Bu köprülü kavşak, 1994 tarihli Nazım İmar Planı'nda yer alan sahil otoyolunun ilk aşaması. Moda bir emrivakiyle karşı karşıya: Köprülü kavşak yapıldığında, sahilin otoyola dönüşmesi de kaçınılmaz olacak.
İnşaatla birlikte sahildeki ağaçlar söküldü, kısa süre önce yeniden düzenlenen yeşil alan ortadan kaldırıldı. Tüm sahilin otoyola dönüşmesinden sonra, Kadıköylüleri denizle buluşturan, kent trafiğinden arınmış, çocuk parklarıyla, çay bahçeleriyle kent sakinlerinin nefes aldığı bir rekreasyon alanı bütünüyle otomobillere terkedilmiş olacak. Kadıköy'ün denizle ilişkisini koruyabilmiş tek sakin noktası olan Moda, bu otoyolla denizden koparılacak, taşıt trafiği altında boğulmaya bırakılacak.
Bu otoyolla birlikte Moda'nın doğal ve tarihi sit niteliği taşıyan değerleri de tahrip edilecek. Tarihi Moda İskelesi'nin önü doldurulacak, İskele tüm karakteristik özelliklerini kaybederek otoyola bitişik bir yapıya dönüşecek. Tescilli bir tarihi yapı olan eski Moda Deniz Kulübü'nün önü doldurulacak, Moda burnunun geleneksel çay bahçelerinin ve korumaya alınmış Kadıköy Kız Lisesi'nin önünden otoyol geçecek.
Bu proje kapalı kapılar ardında tasarlandı, Modalıların, uzmanların fikri sorulmadı. Şimdi de, yine kapalı kapılar ardında tünelli çözümlerden söz ediliyor, Moda Deniz Kulübü'nün arkasından tünelle geçileceği söyleniyor. Tünel de yapılsa sonuç değişmeyecek, yine Moda sahilinin büyük bir bölümü otoyola dönüşecek.
Moda sahilinde inşa edilecek otoyol, öne sürüldüğü gibi Kadıköy ve Moda'nın trafiğine bir çözüm getirmeyecek, tam tersine büyük bir ulaşım arteri oluşturarak bölgenin trafik yükünü daha da artıracak. Moda sahilinden Kurbağalıdere'ye, oradan da bir köprüyle Kalamış'a uzanan otoyol, Kalamış'ta takılıp kalacak ve amaçlanan işlevi de yerine getiremeyecek, ayrıca Kalamış sahilinde yoğun bir trafiğe neden olacak.
Sonunda, trafik akışının dışında kaldığı için halâ Kadıköy'ün sakin ve korunmuş bir semti olma özelliğini sürdüren Moda, bu otoyolla birlikte Kadıköy'ün trafiği en yoğun semtine dönüşecek. Ancak şehirlerarası karayollarında görülebilecek bir köprü-kavşak-otoyol inşaatıyla, bir hiç uğruna, Moda elden gidecek...
Moda Sahilinde Hukuk Çiğneniyor
Kurbağalıdere ağzındaki köprülü kavşak inşaatına Nazım İmar Planı tadilatı yapılmadan başlandı, Bakanlık onayı alınmadı. Proje bir plan bütünlüğüne sahip değil, Kadıköy'ün ulaşım master planı yapılmadan otoyol inşaatına girişildi. Kavşak projesi kıyı kenar çizgisini de değiştiriyor.
Bir doğal sit alanı olan Yoğurtçu Parkı'na tecavüz eden, doğal siti otoyol tehdidi altında bırakan köprülü kavşak projesi Koruma Kurulu'na sunulmadı. İnşaata Kurul izni olmadan başlandı. Projenin zorunlu devamı olan otoyol Moda'nın tarihi eserlerini tahrip edecek ama bu konuda Koruma Kurulu'nun görüşü sorulmadı.
Moda Sahili Otoyol Olmasın
Modalılar'a bir emrivakiyle dayatılan bu köprü-kavşak-otoyol inşaatına karşı çıkıyoruz... Moda sahilinde, kavşaklar, otoyollar, tüneller değil, yalnızca yayalara ayrılmış yeşil alanlar istiyoruz...
İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ni, doğal ve tarihi özellikleriyle, Kadıköy'ün korunabilmiş semtlerinden biri olan Moda'yı yok edecek bu projeyi uygulamaktan vazgeçmeye, Moda'nın geleceğini Modalılar'la tartışmaya davet ediyoruz...
Moda Semt Girişimi: Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Anadolu 1. Bölge Temsilciliği, İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Kadıköy Temsilciliği, Gemi Mühendisleri Odası, İnsan Yerleşimleri Derneği, Kadıköyü Bilim Kültür ve Sanat Dostları Derneği