Fabrika'nın kapatılmasının esas hedefi imar rantıdır!

Paşabahçe Cam Fabrikası'nı, ekonomik (!) gerekçelerle önce üretimi durdurma, sonra kapatma kararı alan yönetim nihayet gerçek niyetini, 1983 yılında askeri dönemde yapılan imar planlarına dayanarak "iyi bir otel için Beykoz'daki arsayı satmaya hazırız" demekle ortaya koydu. 250 yıllık bir üretim geleneği olan ve cama adını veren bölgedeki yapılar yıkılıp yerine otel inşaatı yapılması amaçlanmaktadır.

Boğaziçi İmar Planı öngörünüm bölgesinde kalan Paşabahçe Fabrikası'nın olduğu alan 1983 yılında askeri dönemde yapılan planlara bağlı olarak "Turizm ve Konaklama" alanı olarak planlanmıştı. Plana göre önerilen yapılaşmanın bugün, çevresel duyarlılık ve kültür mirasının korunması bakımından yeterli duyarlılığa sahip olmadığı ve bu haliyle de şehircilik ilkeleriyle bağdaşmadığı açıktır. Paşabahçe bir kültürel miras olarak değerlendirilmemiş, Türkiye'de özellikle 1980'li yılların ikinci yarısında başlayan çevre-kültürel miras tartışmalarının oluşturduğu birikimden mahrum olarak hazırlanmıştır.

Paşabahçe'nin tarihini, ülkemizin cam sanatında ve üretimindeki yerini bilen yöneticilerin, sadece İmar Planı'nı esas almaları ve fabrikayı sadece Boğaz'da bir rant alanı olarak görerek satışını gündeme getirmeleri, tüm toplumsal değerler adına oldukça düşündürücü ve üzücüdür. Paşabahçe hak ettiği ve layık olduğu bir şekilde geleceğe hazırlanmalı, rant / talan alanı olmamalıdır!

Paşabahçe bir "sanayi kültür mirası" olarak
bilimsel, kültürel ve sosyal içerikli bir proje kapsamında
korunmalıdır !

Vaktiyle sanayi çöplüğü haline gelmiş Avrupa'da ekonomik ömrünü tamamlamış sanayi yapılarının bir kısmı müze, kültürel mekânlar vb. fonksiyonlarda kullanılarak korunmaktadırlar. Kaldı ki, cam üretimi tarihinde çok önemli bir yer tutan, Çeşm-i bülbül'ün varisi olan, cama adını veren bir bölgede yer alan böyle bir yapının korunması daha büyük bir öneme sahiptir. Tarih ve çevre bilinci değerlendirmede girdi oluşturuyorsa, doğal olarak Paşabahçe Cam Fabrikası konusunda değerlendirmelerimiz "koruma" yönünde olacaktır.

Bugün, kıyıda değil, Boğaz'ın herhangi bir yerinde dahi fabrika yapılması söz konusu olamaz. Ancak, Paşabahçe Cam Fabrikası'nın sadece bir fabrika binası olarak ele alınması taşıdığı kültürel mirasa denk düşmez. Geleneksel üretimin kendi binasında ve yerel ortamında sürdürülmesi, kültürel mirasın gelecek kuşaklara aktarılması bakımından önemlidir. Söylendiği gibi, Paşabahçe geleneksel üretimini Denizli'de yapmak, geleneksel üretimin devamı bakımından çok fazla anlam taşımamaktadır ve geleneğin esasta yok sayılması anlamına gelmektedir.

Koruma, mevcut yapıların aynen korunması anlamına gelmemektedir. Geleneksel üretimin devam ettirilmesini, sanayi müzesini ve kültürel fonksiyonları içeren, anlamsız ek yapıları belli bilimsel kriterlere göre ortadan kaldıran, bilimsel-kültürel-sosyal bir projeye bağlı olarak koruma gerçekleştirilmelidir!

Asıl hedef Beykoz'daki kamusal alanlara yöneliktir!

Beykoz'da bulunan Beykoz SSK, İspirto-Tekel Fabrikası, Paşabahçe Şişe Cam Fabrikası, Sümerbank Deri Sanayi Fabrika binaları için kapatma kararları verilmiş ve tasfiye süreci 10 yıl önce başlatılmıştır. Paşabahçe için alınan kapatma kararı diğer fabrikalar için de zaman zaman gündeme gelmekte ve uygun bir an yakalandığında benzer kararların uygulamaya konulacağı anlaşılmaktadır.

Salt kâr dürtüsüyle işleyen ve piyasa egemenliğine dayanan koşullarda; çevre her yönüyle "rant" aracı olarak görülmekte ve hızla tüketilmektedir. Oysa bugün gereksinimimiz, tarihsel-doğal çevrenin korunması, kamu ve toplum yararına düzenlemelerin hızla yaşama geçirilmesi doğrultusundadır. Toplumun geleceğine, yaşam alanlarına ipotek konulması anlamına gelen bu uygulamalar asla kabul edilemez!

Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi olarak, toplum ve kamu yararına, İstanbul'un kentsel kimliğinin-yaşam kaynaklarının korunması yönünde yapılacak düzenlemelere mesleki katkı sağlamaya hazır olduğumuzu, diğer taraftan toplumsal ve kamusal değerlerin yağmalanmasına karşı kararlı tutumumuzu "Paşabahçe Cam Fabrikası" konusunda da devam ettireceğimizi kamuoyuna duyurmak isteriz!

MİMARLAR ODASI
İSTANBUL BÜYÜKKENT ŞUBESİ
YÖNETİM KURULU